Jak podkreśla Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej, gen. bryg. Maciej KLISZ - kluczowa dla skutecznego włączenia się żołnierzy WOT do operacji wsparcia samorządów i służb była ich obecność w rejonach pojawienia się kryzysu. Żołnierze z województwa lubelskiego i podkarpackiego byli pierwszymi, którzy włączyli się w pomoc dla fali uchodźców wojennych z Ukrainy, głównie kobiet, dzieci i osób starszych. Dodatkowo różnorodność zawodów, specjalizacji i umiejętności żołnierzy-ochotników pozwoliła właściwie przygotować specjalne grupy wydzielane do udzielania pomocy z WOT.

SZYBKA REAKCJA

Działania Wojsk Obrony Terytorialnej, prowadzone w ramach wsparcia administracji publicznej, jeszcze przed wybuchem wojny były bardzo intensywne. Już 15 lutego 2022 r., oddelegowano żołnierzy 6 Mazowieckiej Brygady OT do przygotowania i wsparcia budowy miejsc tymczasowego pobytu dla uchodźców. 16 lutego 2022 roku żołnierze 3 Podkarpackiej Brygady OT zaangażowani zostali do tworzenia punktów recepcyjnych w rejonach przejść granicznych. 26 lutego 2022 roku, raptem dwa dni po agresji Rosji na Ukrainę, na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej, Dowódca WOT wydał rozkaz o utworzeniu i utrzymywaniu w gotowości do działania Grup Wsparcia Relokacji Uchodźców. Terytorialsi od samego początku wykazywali ogromną mobilizacje i zaangażowanie. Pomoc ukraińskim uchodźcom i zapewnienie bezpieczeństwa Polakom stanowiły priorytety podejmowanych przez nich działań.

ROZPOCZĘCIE OPERACJI

19 marca 2022 roku na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej, Dowódca WOT wydał rozkaz o rozpoczęciu działań w ramach operacji „Niezawodna Pomoc”. Działania Terytorialsów podejmowane w ramach tej operacji skupiały się przede wszystkim na wsparciu organów administracji publicznej, organizacji społecznych i innych podmiotów podejmujących działania związane z relokacją, czasowym zakwaterowaniem, integracją oraz opieką nad uchodźcami. Do głównych zadań Terytorialsów należało przede wszystkim utrzymanie ciągłości funkcjonowania sytemu relokacji uchodźców na terenie całego kraju. Odpowiadali oni również za przygotowanie i funkcjonowanie miejsc ich czasowego zakwaterowania oraz wsparcie procesów integracyjnych ze społeczeństwem polskim.

„NIEZAWODNA POMOC” NA LUBELSZCZYŹNIE

Na terenie województwa lubelskiego do wsparcia administracji publicznej, samorządu lokalnego i Straży Granicznej delegowanych było codziennie blisko 150 żołnierzy 2 Lubelskiej Brygady OT. Terytorialsi wspierali kilkanaście punktów informacyjnych dla uchodźców oraz punktów recepcyjnych, m.in. w Lublinie, Dorohusku, Dołhobyczowie, Horodle, Lubyczy Królewskiej, Hrubieszowie, Mirczu, Chełmie, Tomaszowie Lubelskim, Zamościu. Ich zadaniapolegały na rejestracji uchodźców, wypełnianiu dokumentacji, kierowaniu ruchem, wydawaniu ciepłych posiłków oraz rozładunku transportów z żywnością i darami. W skład Grupy Wsparcia Relokacji Uchodźców wchodzili żołnierze 2 LBOT ze znajomością języka ukraińskiego i rosyjskiego, z kwalifikacjami pierwszej pomocy, psychologowie oraz osoby cechujące się tzw. miękkimi kompetencjami społecznymi.

W sposób szczególny żołnierze 2 LBOT zaangażowali się w organizację pomocy uchodźcom na Dworcu PKP w Chełmie, gdzie w szczytowym momencie przyjmowali ok. 1,5 tys. uchodźców na dobę. Dużym przedsięwzięciem była organizacja punktu recepcyjnego w dawnej hali Tesco w Chełmie - tutaj również działali Terytorialsi. Ich zadaniem było zapewnienie sprawnego funkcjonowania punktu, obsługa systemu rejestracji uchodźców, pomoc w wypełnianiu dokumentacji, udzielanie informacji, kierowanie ruchem, rozładunek transportów z darami dla uchodźców, gospodarowanie zaopatrzeniem oraz obsługa magazynu. Przez całą dobę, w systemie zmianowym pracowało tu od 30 do 70 żołnierzy OT.

Lubelska Brygada OT udostępniała również autokary oraz kierowców do transportu uchodźców do miejsc czasowego przebywania na terenie naszego kraju. Kolejne zadanie Terytorialsów to pomoc wwojewódzkim hubie pomocy humanitarnej utworzonym przy ulicy Krochmalnej w Lublinie, polegająca na rozładunku transportów z darami, ich segregacji, a następnie załadunku na transporty, które docierają do potrzebujących. Zadanie to żołnierze 2 LBOT realizują do dziś.

W operację „Niezawodna Pomoc” zaangażowani byli również psychologowie, którzy we współpracy z Kuratorium Oświaty w Lublinie przeprowadzili szkolenie dla nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych w zakresie prowadzenia rozmów z nieletnimi na temat aktualnej sytuacji na Ukrainie.

UZYSKANE EFEKTY

W szczytowym momencie prowadzonej operacji zaangażowanych było około 1,5 tys. żołnierzy WOT oraz 70 jednostek sprzętu w ciągu doby. Terytorialsi wspierali ponad 35 punktów recepcyjnych angażując do tego zadania średnio 600 żołnierzy każdego dnia. W trakcie trwania całej operacji wspierano 20 miejsc czasowego przebywania uchodźców. W ramach operacji „Niezawodna Pomoc” udzielono wsparcia ponad 2,5 mln. uchodźcom, a ok. 750 tys. z nich przewieziono do miejsc na terenie kraju i poza jego granice. Przetransportowano również blisko 1600 ton wszelkiego rodzaju materiałów niezbędnych do niesienia pomocy uchodźcom. W kwietniu 2022 roku działania WOT wspierali również żołnierze Kanadyjskich Sił Zbrojnych (CAF), którzy m.in. pomagali Terytorialsom na punktach recepcyjnych. Wczesne i zdecydowane działania Wojsk Obrony Terytorialnej pozwoliły na złagodzenie skutków kryzysu migracyjnego będącego efektem agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Dzięki sprawnie podjętym działaniom WOT stał się jednym z kluczowych elementów w systemie bezpieczeństwa państwa.

Podsumowując gen. bryg. Maciej KLISZ zaznaczył, że - żołnierze w oliwkowych beretach są obecni wszędzie tam, gdzie zagrożone jest bezpieczeństwo społeczeństwa, niezależnie od tego czy jest to epidemia, klęska żywiołowa czy fala uchodźców z ogarniętego wojną kraju sąsiada. Projektowane zdolności WOT stopniowo zwiększają odporność państwa na kryzysy oraz powszechną gotowość obronną państwa.